http://www.futureishere.biz/museumofbeauty/
Ένα καταπληκτικό ταξίδι σε ένα από τα ωραιότερα έργα τέχνης του κόσμου! Η Αφροδίτη της Μήλου όπως δεν την έχετε δει ποτέ!

ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΤΙΒΑ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΤΕΧΝΗ

   Η τέχνη αποτελεί σαφέστατα την πιο προσιτή και γνωστή έκφραση κάθε πολιτισμού, πολύ δε περισσότερο του Βυζαντινού, καθώς είναι αδιάσειστη πηγή ιστορικής αλήθειας για μια εποχή που αναμείχθηκε και περιβλήθηκε από το μύθο. Συνήθως όταν μιλάνε για τη Βυζαντινή τέχνη, στο μυαλό μας έρχεται κατά κύριο λόγο η εκκλησιαστική.
    Κάτι τέτοιο είναι αναπόφευκτο επειδή με τις καταστροφές , τις επιδρομές λαών και τη γενικότερη οικονομική δυσπραγία που γνώρισε κατά περιόδους αυτός ο πολιτισμός, τα δείγματα κοσμικής τέχνης είτε καταστράφηκαν είτε μεταφέρθηκαν σε ιδιωτικές και εκκλησιαστικές συλλογές της Ευρώπης.
    Μέσα από τη μελέτη των έργων που διαθέτουμε κατανοούμε σαφέστατα ότι αυτό που ονομάζουμε Βυζαντινή τέχνη αποτελεί τη συνέχεια και την εξέλιξη της ελληνικής και ρωμαϊκής παράδοσης. Τα θέματα που απασχόλησαν τους καλλιτέχνες, οι τεχνοτροπίες που εφαρμόστηκαν και οι αρχιτεκτονικοί τύποι ουσιαστικά ακολουθούν την παράδοση που ήδη είχε παγιωθεί στην ανατολική πλευρά της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Όλα αυτά, βέβαια, τροποποιήθηκαν, διορθώθηκαν δογματικά και τελικά επικράτησαν καθ΄όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής παραγωγής του Βυζαντίου .
Τα κυριότερα από αυτά τα μοτίβα είναι:

Η γαλακτοτροφούσα μητέρα.

   Ήδη στην ελληνική αγγειοπλαστική εντοπίζουμε το μοτίβο της «Κουροτρόφου» σε ειδώλιο της νεολιθικής εποχής (4800-4500 πΧ.), της Θεάς-μητέρας που προετοιμάζεται να θηλάσει το θεϊκό της βρέφος.

   Αργότερα κατά τον 7ο π.Χ. αιώνα εμφανίζεται στην αγγειογραφία η Γαλακτοτροφούσα Αφροδίτη, θέμα βασισμένο στο μύθο που δημιούργησε η Σαπφώ συνδέοντας τον «αγέννητο» Έρωτα με μια μητέρα, την Αφροδίτη, και έναν δίδυμο αδερφό ,τον Ίμερο.

 Έρωτας και Αφροδίτη γαλακτοτροφούσα               

Θεοτόκος γαλακτοτροφούσα

   Μέσα στο ίδιο πλαίσιο των πολιτιστικών συνεχειών πρέπει να εντάξουμε και το μοτίβο της Βρεφοκρατούσας εν γένει, εικόνα της Παναγίας με πολλές παραλλαγές που τελικά χαρακτηρίζει την εικονογραφία του προσώπου της. Αξιοσημείωτο είναι ότι η παράσταση απαντάται σε βοιωτικό ειδώλιο του 6ου π.Χ. αιώνα αλλά και σε αρκετές επιτύμβιες στήλες γυναικών των κλασσικών χρόνων. Ταυτόχρονα, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι το μοτίβο απαντάται και στην Αιγυπτιακή τέχνη, στη μορφή της Ίσιδας που κρατά στην αγκαλιά της τον Ώρο.

(Πρωτάτο Άγιο Όρος Μ .Πανσέληνος)

Η είσοδος του αυτοκράτορα

Ένα από τα κοινά εικονιστικά θέματα στις θριαμβευτικές ρωμαϊκές αψίδες είναι το adventus, δηλαδή η είσοδος του νικητή αυτοκρά-τορα στην πόλη μετά από μάχες. Το τυπικό της σύνθεσης αυτής χρησιμοποιήθηκε και στη σύνθεση της Βαϊοφόρου, την είσοδο του θριαμβευτή Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Το θέμα απασχόλησε και τους μικρογράφους χειρογράφων στην κοσμική ζωγραφική με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη είσοδο στην πόλη του Νικηφόρου Φωκά στη Βασιλεύουσα τον Αύγουστο του 963 στο Χρονικό του Ι. Σκυλίτζη.

 

Ωστόσο σε όλες τις απεικονίσεις ακολουθείται το ίδιο μοτίβο και η ίδια ιδέα : ο θριαμβευτής έφιππος ακολουθούμενος πλησιάζει όμιλο ανθρώπων που τον προϋπαντούν.
  

                             Adventus Αυρηλίου                                                               

 

Βαϊοφόρος

                                              
                                                

Ο καλός ποιμένας

Σε αυτή την περίπτωση έχουμε τη συνύπαρξη δύο διαφορετικών στοιχείων: η παραβολή του καλού ποιμένα βρίσκει την απόλυτη έκφρασή της στην απεικόνιση του Ορφέα που με τη λύρα μαγεύει τα ζώα και τα συγκεντρώνει γύρω του αλλά παράλληλα και στο πρό-τυπο του Μοσχοφόρου, του γλυπτού αναθήματος από την Ακρόπολη των Αθηνών.

Ο μοσχοφόρος (περ. 560 πΧ)

 

Ο καλός ποιμένας (4ος αι μΧ)

Κοιμητήριο Γάλλα Πλακίδια (6ος αι μΧ)

   

Ορφέας (4ος αι μΧ) 

Όπως εύστοχα παρατήρησε παλαιότερα ο André Grabar «Μόνον η βυζαντινή τέχνη συναιρεί αποτελεσματικά και χωρίς διακοπή το έργο των τελευταίων αιώνων της Αρχαιότητας και όλων των αιώνων του Μεσαίωνα» (Το μήνυμα της βυζαντινής τέχνης, στον κατάλογο έκθεσης Βυζαντινή τέχνη, τέχνη ευρωπαϊκή, Αθήνα 1964).Αυτό το συμπέρασμα πηγαία εξάγεται από κάθε επαφή με καλλιτεχνήματα εκείνης της περιόδου είτε πρόκειται για φορητές εικόνες είτε για τα αυτοκρατορικά δείγματα των ψηφιδωτών είτε για τις μοναδικές στη σύνθεση και εκτέλεσή τους μικρογραφίες. Και είναι πραγματικά μια τέχνη που μέχρι σήμερα συγκλονίζει και καθοδηγεί με το μοντερνισμό και την αφαιρετικότητα, ζητούμενα που άγγιξαν και βασάνισαν καλλιτέχνες έπειτα από πολλές εκατοντάδες ετών.

Ντίνος Χριστιανόπουλος

Ἑνὸς λεπτοῦ σιγή

Ἐσεῖς ποὺ βρήκατε τὸν ἄνθρωπά σας
κι ἔχετε ἕνα χέρι νὰ σᾶς σφίγγει τρυφερά,
ἕναν ὦμο ν᾿ ἀκουμπᾶτε τὴν πίκρα σας,
ἕνα κορμὶ νὰ ὑπερασπίζει τὴν ἔξαψή σας,

κοκκινίσατε ἄραγε γιὰ τὴν τόση εὐτυχία σας,
ἔστω καὶ μία φορά;
Εἴπατε νὰ κρατήσετε ἑνὸς λεπτοῦ σιγή
γιὰ τοὺς ἀπεγνωσμένους;

(ἀπὸ τὴ Συλλογή: «Ἀνυπεράσπιστος Καημός»)

Ντίνος Χριστιανόπουλος

Μαγδαληνή

Τον ξεχώρισα μόλις τον είδα, ήμουνα τακτική στα κηρύγματά του,
πούλησα κι ένα κτηματάκι της θειας μου για να τον ακολουθήσω.
Όμως όταν πια όλα τα ξόδεψα, αποφάσισα να πουλήσω και το κορμί μου,
στην αρχή στους ανθρώπους των καραβανιών, κατόπι στους τελώνες∙
κοιμήθηκα με σκληροτράχηλους Ρωμαίους κι οι Φαρισαίοι δε μου είναι άγνωστοι.
Κι όμως μέσα σ’ αυτά δεν ξεχνούσα τα μάτια του.
Μήνες για χάρη του έτρεχα απ’ το Ναό στο λιμάνι
κι απ’ την πόλη στο Όρος των Ελαιών.

Κύριε μυροπώλη, κάντε μου, σας παρακαλώ, μια μικρή έκπτωση.
Για ένα βάζο αλάβαστρου δε φτάνουν οι οικονομίες μου.
Κι όμως πρέπει να αποχτήσω αυτό το μύρο με τα σαράντα αρώματα.

Μ’ αυτό το μύρο θ’ αλείψω τα πόδια του,
μ’ αυτά τα μαλλιά θα σφουγγίσω τα πόδια του,
μ’ αυτά τα χείλη, τα πόδια του τα εξαίσια κι άχραντα θα φιλήσω.
Ξέρω, είναι πολύ αυτό το μύρο για τη μετάνοια,
ωστόσο για τον έρωτα είναι λίγο.
Κι αν μια μέρα ασπαστώ το χριστιανισμό, θα είναι για την αγάπη του∙
κι αν μαρτυρήσω γι’ Αυτόν, θα ‘ναι η αγάπη του που θα μ’ εμπνέει.
Γιατί, κύριε, ο έρωτας μου ανάβει την πίστη κι η αγάπη τη μετάνοια
κι ίσως μείνει αιώνια τ’ όνομά μου σα σύμβολο
εκείνων που σώθηκαν και λυτρώθηκαν «ότι ηγάπησαν πολύ».

Από τη συλλογή Εποχή των ισχνών αγελάδων (1950)